Detoks organizmu – po co go stosować i czy naprawdę jest potrzebny?
Po wielkanocnej uczcie przy stole i majówkowym grillowaniu wielu z nas może czuć się ociężale, a przez to wysnuć wniosek, że przydałby się detoks organizmu. Często w takich sytuacjach decydujemy się na tzw. diety oczyszczające, detoksykujące, a nawet głodówki. Lekarze z Instytutu Żywności i Żywienia alarmują, że znacząco ograniczając ilość składników w swoim codziennym jadłospisie, możemy sobie o wiele bardziej zaszkodzić niż pomóc. Czy w takim razie wiosenny detoks organizmu ma sens? W jaki sposób wprowadzić go w życie, by sobie nie zaszkodzić?
Czym jest detoks organizmu?
Detoks organizmu to – z perspektywy medycznej – oczyszczenie organizmu z nadmiaru metabolitów, jakie wytworzył podczas przemiany materii (np. kreatynina, mocznik) i które mogą prowadzić do tzw. wewnętrznego zatrucia organizmu lub eliminacja toksyn dostających się do organizmu z zewnątrz (np. toksyny znajdujące się w grzybach trujących).1 Zatem popularne ostatnimi laty diety detoksykujące, polegające głównie na ograniczaniu jednych produktów i zastępowaniu ich wysoką dawką innych, mających rzekomo oczyścić organizm z toksyn, nie mają zbyt wiele wspólnego z detoksem organizmu znanym w środowisku medycznym.
Czy detoks organizmu jest potrzebny?
Prof. Mirosław Jarosz – dyrektor Instytutu Żywności i Żywienia w Warszawie – zauważa, że u zdrowych osób, odżywiających się w sposób zbilansowany i racjonalny oraz przyjmujących odpowiednią ilość płynów, nie ma potrzeby wprowadzania specjalnych diet detoksykacyjnych, ponieważ organizm sam usuwa niepożądane substancje i toksyny, za pomocą narządów: nerek, wątroby, płuc, przewodu pokarmowego. Jedząc i pijąc zgodnie z piramidą zdrowego żywienia, dostarczamy swojemu organizmowi odpowiednie ilości składników neutralizujących działanie wolnych rodników i toksyn, zmniejszających stany zapalne, a także chroniących nasze DNA. Istotną rolę wśród nich – jeśli chodzi o naturalne oczyszczanie się organizmu – odgrywają polifenole, antyoksydanty oraz błonnik. W największych ilościach składniki te występują w warzywach i owocach.2 Dr Katarzyna Wolnicka z Instytutu Żywności i Żywienia w Warszawie zaznacza, że w naszym codziennym jadłospisie powinny one występować przynajmniej w ilości 400 g, a najlepiej 800 g. Oprócz tego, w diecie zdrowego człowieka nie może zabraknąć produktów zbożowych z pełnego przemiału (razowe pieczywo i makarony, kasze), roślin strączkowych, olejów roślinnych, ryb morskich, orzechów i dobrej jakości, chudego mięsa.3 Nie wolno również zapominać o przyjmowaniu odpowiedniej ilości płynów – zwłaszcza wody – które umożliwiają fizjologiczny detoks organizmu.4
Zbilansowana dieta to najlepszy detoks organizmu
Dr. n. med. Magdalena Białkowska z Instytutu Żywności i Żywienia podkreśla, że najlepszym detoksem organizmu dla każdego zdrowego człowieka jest stosowanie racjonalnej, zbilansowanej diety, bogatej w naturalne, jak najmniej przetworzone produkty spożywcze wysokiej jakości, które nie zawierają izomerów trans. Ponadto, ograniczyć należy spożywanie tłuszczu pochodzenia zwierzęcego i produktów smażonych, a do picia wybierać przede wszystkim wodę niegazowaną. Powinniśmy również się wysypiać, ograniczyć stres i codziennie, przez minimum 30 min, podejmować aktywność fizyczną.5 Prof. Mirosław Jarosz dodaje, że zdrowy styl życia to nie tylko uniwersalny sposób na profilaktykę, ale również podstawowe lekarstwo na wiele chorób i czynnik zmieniający przebieg chorób przewlekłych.6
Dlaczego dieta oczyszczająca może szkodzić?
Jak już wspomnieliśmy na początku, wprowadzenie popularnych diet oczyszczających, odtruwających, detoksykacyjnych czy głodówek w celu poprawy funkcjonowania naszego organizmu, może przynieść więcej szkód niż pożytku. Tego typu diety są bowiem niskoenergetyczne i charakteryzują się niedoborem ważnych składników mineralnych, witamin oraz makroskładników – białka, tłuszczu i węglowodanów. Konsekwencją długotrwałego przebywania na kuracji oczyszczającej – która wiąże się często z przyjmowaniem środków przeczyszczających i moczopędnych – może być:
- niedożywienie,
- zaburzenia elektrolitowe,
- problemy z działaniem układów w organizmie,
- problemy ze skórą,
- zmęczenie,
- osłabienie,
- zawroty głowy,
- spadek koncentracji,
- spadek zdolności do podejmowania aktywności fizycznej,
- (a nawet) śmierć.7
Liczne komplikacje zdrowotne, jakich możemy nabawić się w efekcie kuracji detoksykacyjnych nie są warte kilku utraconych kilogramów w ekspresowym tempie. Zmiana nawyków żywieniowych, stosowanie się do zaleceń zdrowego, zbilansowanego odżywiania, wprowadzenie do diety dużej ilości warzyw i owoców, których – zwłaszcza wiosną – nie brakuje, spożywanie lekkich, ale wysokowartościowych potraw, przyjmowanie odpowiedniej ilości płynów i aktywność fizyczna pozwolą nam osiągnąć równie dobre, a przede wszystkim długotrwałe rezultaty.
Idę na wirtualny targ prawdziwego jedzenia po zdrowe produkty
1,2,4,6 “Dieta oczyszczająca z toksyn – czy istnieje?” – wywiad z prof. Mirosławem Jaroszem, https://zdrowie.pap.pl/wywiad/dieta/dieta-oczyszczajaca-z-toksyn-czy-istnieje
3 “Czy warto stosować diety oczyszczające?”, dr Katarzyna Wolnicka, https://www.mp.pl/pacjent/dieta/lista/122157,czy-warto-stosowac-diety-oczyszczajace
5,7 “Dieta oczyszczająca – szkodzi czy pomaga?“, mgr Klaudia Wiśniewska, https://ncez.pl/abc-zywienia-/fakty-i-mity/dieta-oczyszczajaca—szkodzi-czy-pomaga-
Podziel się
