Jarmuż – zastosowanie i właściwości lecznicze
Już za czasów średniowiecza był on niemalże najbardziej popularnym warzywem, niestety dzisiaj spożywany dość rzadko. Lepiej rośnie w stosunkowo chłodnym klimacie, dlatego niezwykle ciężko można go znaleźć w tropikach. W Polsce jest popularny od XVII wieku. Wspomaga funkcjonowanie układu pokarmowego, jednocześnie hamując wrzody. Zawarte w nim sulforafan i chlorofil działają przeciwnowotworowo. Zawartość kwasu foliowego jest dodatkową zachętą do spożycia w trakcie ciąży, a także już kilka miesięcy przed, w trakcie planowania. Warto unikać obróbki termicznej, gdyż powoduje ona ogromne straty składników odżywczych.
Co to jest jarmuż i jak smakuje
Jarmuż to po prostu odmiana kapusty. Należy do rodziny kapustnych, jak kapusta, brokuł czy mizuna. Dostępne są różne jego odmiany, różniące się wyglądem, kolorem, strukturą i smakiem. Możemy spotkać jarmuż o liściach prostych lub karbowanych, zielony lub fioletowy, o smaku delikatnym lub z lekką goryczką. W smaku przypomina coś pomiędzy kapustą, brokułem a szpinakiem. Ważne żeby przed spożyciem pozbawić go twardych włókien, które są raczej łykowate i niezbyt przyjemne w przeżuwaniu. Natomiast same listki są delikatne, lekko orzechowe, łagodniejsze w smaku po obróbce cieplnej. Jarmuż da się lubić!
Przeczytaj: Kapusta biała i jej niezwykła moc
Wartości odżywcze jarmużu
Surowy jarmuż dostarcza około 50 kilokalorii na 100 gramów, natomiast ugotowany już tylko 28 kcal. Nie tylko podaż energii, bo także większość witamin i składników mineralnych ulega zmniejszeniu o połowę po prawie każdego typu obróbce. W 2012 roku w ramach Polskiego czasopisma naukowego dostępnego na całym świecie ACTA Scientiarum Polonorum Technologia Alimentaria polscy naukowcy potwierdzili, że straty większości składników, zwłaszcza witaminy C, polifenoli i beta-karotenu są ogromne, a celem ich uniknięcia liście należy spożywać w formie surowej lub w ostateczności po poddaniu blanszowaniu.
Zawarty w jarmużu błonnik odpowiada za prawidłowe funkcjonowanie układu pokarmowego, zwłaszcza perystaltykę jelit. Witamina C wspomaga odporność organizmu i chroni przed szkorbutem, witamina K odpowiada za stan kości i krzepliwość krwi, natomiast witamina A za wzrok i cerę. Jarmuż zawiera więcej witaminy C, niż wynosi dzienna norma dla przeciętnego człowieka. Tiamina wspomaga układ nerwowy, natomiast ryboflawina układ odpornościowy oraz regenerację skóry. Wapń jest jednym z głównych składników kości, żelazo chroni przed anemią, a magnez kontroluje funkcjonowanie układu nerwowego i mięśniowego. Jarmuż zawiera więcej wapnia niż mleko!
Karotenoidy natomiast chronią organizm przed nadmiarem wolnych rodników, a chlorofil hamuje zmiany nowotworowe, co jest wspomagane przez sulforafan o właściwościach antykancerogennych.
Jarmuż wspomaga zwalczanie bakterii Helicobacter pylori odpowiedzialnych za wrzody żołądka. Wspomaga również wątrobę i nerki, a także oczyszcza organizm z toksyn.
Jarmuż dla zdrowia
Żelazo wspomaga tworzenie czerwonych krwinek w szpiku kostnym oraz transport tlenu w komórkach – pozwala to na uniknięcie niedokrwistości. W przypadku mam niespożywających produktów pochodzenia zwierzęcego, w tym nabiału i jaj, ze względu na znaczącą ilość wapnia, witaminy C i żelaza stanowi uzupełnienie braków spowodowanych wykluczeniem mleka i jego przetworów z całodziennej racji pokarmowej.
Kwas foliowy jest niezwykle istotny zarówno przed ciążą, jak i w trakcie jej trwania. Zaleca się zwiększenie jego spożycia 3 miesiące przed planowaniem do co najmniej 4. miesiąca ciąży. W przypadku niedoboru kwasu foliowego zachwiany jest naturalny mechanizm wzrostu i reprodukcji komórek, niezbędnych do prawidłowego rozwoju nowego organizmu. Niedobór ten prowadzi także do niedorozwoju łożyska i ośrodkowego układu nerwowego, a w skrajnym wypadku do poronienia, dlatego jest on szczególnie ważny w diecie przyszłej mamy.
Co zrobić z jarmużem? Chipsy!
Stosowany jest jako składnik zupy jarzynowej, sałatek warzywnych, z sokiem z cytryny i oliwą z oliwek lub olejem rzepakowym. W koktajlach warzywnych może stanowić zamiennik pietruszki i szpinaku. Spożywany jest zarówno na surowo, jak i gotowany, zapiekany, smażony, blanszowany, jednakże ze względu na opisywane wcześniej bardzo znaczące straty najlepiej unikać jakiejkolwiek obróbki. Warto dodawać go do świeżo wyciskanych soków. Wyczarujemy z niego również zdrowy fast food, czyli genialne chipsy z jarmużu! Usuwamy twarde łodyżki z liści i rwiemy je na mniejsze kawałki, które nacieramy bezwonnym olejem kokosowym lub masłem klarowanym i obsypujemy solą i/lub ulubionymi przyprawami np. papryką: słodką, ostrą lub wędzoną. Tak przygotowane wstawiamy na dosłownie kilka minut do piekarnika. Pilnujemy i uważamy, bo łatwo je spalić.
Czy jarmuż jest zdrowy dla wszystkich?
Niestety w przypadku występowania problemów z tarczycą jarmużu należy unikać.Jarmuż zawiera goitrogeny spowalniające wchłanianie jodu stanowiącego podstawę nieprawidłowości w funkcjonowaniu tarczycy. Osoby cierpiące na kamienie nerkowe także powinny go unikać, gdyż zawiera szczawiany, odkładające się postaci kamieni.
Gdzie kupić jarmuż
Jeżeli chodzi o lokalizacje takie jak: Warszawa, Wrocław, Łódź, Poznań, Kraków i Śląsk to zajrzyjcie na portal LokalnyRolnik.pl, gdzie znajdziecie spory wybór jarmużu w różnych gramaturach i cenach od swoich lokalnych rolników.
Inne zastosowanie jarmużu
Potwierdzono, że jarmuż dobrze działa na trądzik, cerę naczynkową, a także siniaki i obrzęki, w związku z czym coraz częściej z powodzeniem jest on dodawany jako składnik kosmetyków, np. kremów.
*O właściwościach odżywczych, zdrowotnych i zastosowaniu jarmużu w diecie oraz przemyśle kosmetycznym opowiadał Krzysztof M. Nowak – ekspert platformy zakupowej LokalnyRolnik.pl.
Podziel się
Doskonały artykuł. Cieszę się, że w sieci można znaleźć tak wartościowe informacje dotyczące zdrowego stylu życia i sposobu odżywiania.